Xin chào các em! Chắc hẳn chúng ta đều không còn quá xa lạ với tác giả Tố Hữu đúng không nào? Khi nhắc đến Tố Hữu, chúng ta không thể không nhắc đến bài thơ Từ ấy - lời tâm nguyện của người thanh niên yêu nước giác ngộ lý tưởng cách mạng.
Bài thơ Từ ấy được biên soạn trong chương trình Ngữ Văn 11 Tập 2. Và sau đây, Soanvan.me sẽ hướng dẫn các em soạn văn bản này nhé!
I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả: Tố Hữu (các em tham khảo phần giới thiệu tác giả Tố Hữu trong SGK Ngữ Văn 11 Tập 2).
2. Tác phẩm
* Hoàn cảnh sáng tác: ngày được đứng vào hàng ngũ những người cùng phấn đấu vì một lí tưởng cao đẹp là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời Tố Hữu. Ghi nhận kỉ niệm đáng nhớ ấy với những cảm xúc, suy tư sâu sắc, Tố Hữu viết Từ ấy.
* Vị trí bài thơ: Bài thơ được học nằm trong phần Máu lửa của tập Từ ấy (tập thơ gồm ba phần: "Máu lửa", "Xiềng xích", "Giải phóng").
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
* Tố Hữu đã dùng những hình ảnh để chỉ lí tưởng và biểu hiện niềm vui sướng say mê khi bắt gặp lí tưởng:
- Nắng hạ: cái nắng rực rỡ và ấm áp -> tượng trưng cho lí tưởng cách mạng
- Mặt trời chân lí: mặt trời - tỏa ra ánh sáng, đem lại sự sống cho trái đất; chân lí là cái đúng, lẽ phải -> tượng trưng cho lí tưởng Đảng ấm áp, vĩnh viễn và đúng đắn như một chân lí.
- Tim: tâm hồn, nhận thức của con người
Đó là những hình ảnh ẩn dụ - tượng trưng để chỉ lí tưởng cách mạng. Kết hợp với đó là các động từ mạnh:
- Bừng: tức là ánh sáng đột ngột
- Chói: ánh sáng có sức xuyên mạnh, thể hiện sức mạnh chiếu sáng thức tỉnh của lí tưởng cách mạng.
- Một vườn hoa lá, đậm hương, rộn tiếng chim: nhà thơ được kết nạp vào Đảng vui sướng tràn ngập, hồn đầy màu sắc của hoa lá, lại ngan ngát hương thơm và rộn rã âm thanh.
=> Qua khổ thơ đầu, ta thấy được niềm vui sướng của Tố Hữu khi được kết nạp vào Đảng. Cuộc sống của nhà thơ tràn ngập màu sắc, âm thanh và niềm vui.
Câu 2:
Khi được ánh sáng của lí tưởng soi rọi, nhà thơ đã có những nhận thức mới về lẽ sống:
* Tôi buộc lòng tôi với mọi người:
Động từ "buộc": mang ý nghĩa ẩn dụ: là ý thức tự nguyện gắn bó, thắt chặt lòng mình với mọi người.
-> Sự hòa nhập giữa cái "tôi" và cái "ta", đây là quan điểm mới và tiến bộ của Tố Hữu.
* Để tình trang trải với trăm nơi: biểu hiện cho một tâm hồn luôn trải rộng với cộng đồng, tạo khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể.
* Hồn tôi gắn với bao hồn khổ: hoán dụ bộ phận chỉ toàn thể, là hình ảnh người lao động khổ cực.
* Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời: là hình ảnh ẩn dụ để chỉ một khối người đông đảo cùng chung cảnh ngộ trong cuộc đời, đoàn kết chặt chẽ với nhau cùng phấn đấu vì một mục tiêu.
=> Nhà thơ đã đặt mình vào giữa dòng đời, hòa mình trong môi trường của quần chúng lao khổ. Quan niệm về lẽ sống của ông là sự gắn bó hài hoà giữa "cái tôi" cá nhân và "cái ta" chung của mọi người.
Câu 3:
Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của nhà thơ được biểu hiện:
- Tình cảm giai cấp sâu sắc đã thành tình cảm gia đình thắm thiết
- Tố Hữu khẳng định mình là con người gần gũi thân thiết, là thành viên của đại gia đình lao khổ. Tình cảm đầm ấm, thân thiết, gắn bó máu thịt
- Nhà thơ đã là con của vạn nhà, là em của những kiếp phôi pha, những người anh đi trước đã hiến thân cho cách mang, và là anh của những em nhỏ không áo cơm cù bất cù bơ
=> Nhà thơ đã thức tỉnh và thật sự đang hướng tới cái ta chung, niềm vui lớn, lý tưởng lớn, lẽ sống lớn.
Câu 4:
- Các biện pháp tu từ dùng trong bài thơ: ẩn dụ, so sánh, điệp ngữ
- Nhịp điệu các câu thơ: đây là một bài thơ giàu nhạc điệu (cách ngắt nhịp thay đổi liên tục theo cảm xúc, vẫn có sức ngân vang).
- Hình ảnh tươi sáng, rực rỡ
