Đề bài
Cảm nhận về hình ảnh miền Tây Bắc của Tổ Quốc trong bài thơ Tây Tiến.
Lời giải chi tiết
Bài thơ thành công một phần là là nhờ cách xây dựng hình tượng núi rừng Tây Bắc hùng vĩ diễm lệ.
Bài thơ được viết bằng 2 phong cách nghệ thuật chính đó là bút pháp tả thực và bút pháp lãng mạn, nhờ vậy thiên nhiên núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và thơ mộng được hiện lên một cách chân thực. Đồng thời qua thủ pháp cường điệu, Quang Dũng đã tô đậm cái phi thường mới lạ dựng hình tượng nghệ thuật mĩ lệ.
Bài thơ được sáng tác trong cảm hứng như một thời chiến đấu oanh liệt của đoàn quân Tây Tiến đầu thời kì chống Pháp ở vùng biên giới Việt - Lào. Bài thơ dựng lên bức tranh núi rừng Tây bắc trong niềm hoài niệm thiết tha. Đó là bức tranh núi rừng hùng vĩ dữ dội.
Những địa danh xuất hiện từ đầu bài thơ đưa người đọc vào không gian Tây bắc “sông Mã , Sài Khao Mường Lát gợi không khí núi rừng xa xôi lạ lẫm. Quang Dũng sử dụng một loạt hình ảnh dựng lên khung cảnh rừng núi dữ dội hùng vĩ:
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Hình ảnh đèo dốc “khúc khuỷu “, “thăm thẳm” đc hiện lên đầy hiểm trở gập ghềnh nhờ cách sử dụng từ láy tượng hình. Câu thơ “dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm" dày đặc thanh trắc càng nhấn manh sự hùng vĩ hiểm nguy của cảnh núi rừng. Hai chữ “dốc” mở hai nhịp thơ "Dốc lên khúc khuỷu /dốc thăm thẳm" đã đẩy con đường “khúc khuỷu” “thăm thẳm” lên đến tận cùng.Cảnh thơ vừa thực vừa khoa trương cường điệu.
Hình ảnh “cồn mây” cũng góp phần cực tả độ cao của đèo dốc ,tô dậm cái hùng vĩ của cảnh núi rừng, độ cao ấy được hình dung cụ thể hơn qua hình ảnh “súng ngửi trời” .Một độ cao chỉ thấy cái hiểm nguy nghẹt thở đe dọa cuộc sống con người nhưng lại được nhà thơ nói theo kiểu nhẹ tênh pha chút ngang tàng kiểu lính .
Câu thơ “Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống “nhịp gấp khúc tả con đường hành quân khắc nghiệt ,dữ dội .Câu thơ như đc bẻ gập đôi cực tả hai bên lên xuống của đèo dốc “khiến độc giả như đang đc thể nghiệm một trò chơi bập bênh đến chóng mặt” (Phan Huy Dũng)
Cảnh núi rừng miền tây không chỉ hùng vĩ, dữ dội mà còn đầy bí hiểm.
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu ngươi
Thủ pháp cường điệu tô đậm vẻ đẹp hoang dại, dữ dội bí hiểm: thác dữ gầm gào, hổ dữ rình rập đe doạ. Khung cảnh núi rừng miền tây hiện lên đày vẻ oanh linh, bí hiểm. Cả thiên nhiên miền Tây Bắc bóng chiều và đêm tối như đồng loã với tác dữ và cọp dữ đẻ uy hiếp con người.
Thiên thiên miền tây trong thơ Quang Dũng trong Tây tiến không chỉ được vẽ bằng những nét khoẻ, gân guốc và đi cùng vói nó là những nét vẽ mềm mại nên thơ, bút pháp lãng mạn khắc hoạ cho người đọc một Tây Bắc thơ mộng mĩ lệ. Câu thơ "Nhà ai Pha luông mưa xa khơi" trải dài chuỗi thanh bằng, âm điệu mượt mà, phác hoạ không gian mưa rừng mênh mông biển nước. Tất cả những cảnh hùng vĩ dữ dội và nguy hiểm của một miền tây như biến mất nhường vào đó là khung cảnh nên thơ “mưa xa khơi”. Màn mưa mênh mang hiện lên thật khiến lòng người phải xao động, cảnh núi rừng miền Tây thơ mộng nhuốm màu sương khói mờ ảo “sương lấp”, những bóng nhà thấp thoáng trong mưa, khói cơm chiều lững lờ lưng núi. Cảnh Tây Bắc mĩ lệ thơ mộng còn đc hiện về trong khung cảnh sinh hoạt của con người với những nét vẽ tài hoa tinh tế. Quang Dũng gợi ra cho người đọc xứ sở miền Tây tươi đẹp mĩ lệ hiện lên trong doạn thơ:
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhơ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa.
Cảnh tiễn biệt trong chiều sương hiện lên băng bút pháp lãng man, những câu thơ rất nhiều thanh bằng làm âm điệu như chùng xuống. Khung cảnh miền Tây trong lúc này được tác giả diễn tả bằng vẻ tươi đẹp hài hoà. Ngòi bút tài hoa tô đậm linh hồn non nước, bóng người thấp thoáng chiều sương hoa lau phất phơ hồn thiêng sông núi. Ngôn ngữ tạo hình phác hoạ dáng người, dáng hao, dáng thuyền lung linh huyền ảo. Ngôn ngữ tả dáng dấp sự vật để tả dáng dấp tâm hồn. Hồn thơ Quang Dũng nhay cảm với vẻ đẹp mong mnah huyền ảo mơ hồ, bức tranh sông nước xứ lạ hoang sơ là dòng hoài niệm nhớ nhung ngọt ngào về một miền đất lạ nhưng vô cùng thương mến gắn bó. Miền đất ấy đã trở thành một nơi “hoa tâm hồn“ trong lòng ngươi thi sĩ.
Bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng đã khắc họa thành công một thiên nhiên miền Tây hùng vĩ hiểm nguy nhưng không kem phần lãng mạn, mĩ lệ. Bài thơ dã tạc hình tượng thiên nhiên miền Tây mãi mãi vào lòng độc giả trong tình cảm yêu mến gắn bó thiết tha.