Nội dung chính
| Bằng những dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục trong lịch sử dân tộc và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, bài văn đã làm sáng tỏ một chân lý: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta” |
Chuẩn bị 1
Câu 1 (trang 37, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Văn bản viết về vấn đề gì của đời sống xã hội? Nhan đề văn bản có liên quan đến vấn đề ấy như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ nhan đề và nội dung văn bản.
Lời giải chi tiết:
Văn bản viết về tinh thần yêu nước của nhân dân Việt Nam. Nhan đề văn bản đã khái quát nội dung, nêu lên vấn đề mà văn bản bàn luận.
Chuẩn bị 2
Câu 2 (trang 38, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Mục đích của văn bản này là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ nội dung văn bản.
Lời giải chi tiết:
Mục đích của văn bản là bàn về tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
Chuẩn bị 3
Câu 3 (trang 38, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Các ý kiến, lí lẽ và bằng chứng phục vụ cho mục đích của văn bản như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ nội dung văn bản.
Lời giải chi tiết:
Các ý kiến, lí lẽ và bằng chứng góp phần làm rõ vấn đề được nêu ra bàn luận là tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam.
Chuẩn bị 4
Câu 4 (trang 38, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Đọc trước văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Tìm hiểu thêm các tư liệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh và giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954) của nhân dân ta để hiểu hơn hoàn cảnh ra đời, mục đích, ý nghĩa của văn bản.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và tìm hiểu thêm thông tin về hoàn cảnh ra đời, tác giả Hồ Chí Minh.
Lời giải chi tiết:
Đôi nét về tác giả Hồ Chí Minh:
- Hồ Chí Minh (1890-1969), quê tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An
- Người là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam, người đã lãnh đạo nhân dân ta đấu tranh và giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội
- Hồ Chí Minh là một nhà thơ lớn của dân tộc và là Danh nhân văn hóa thế giới
- Sự nghiệp sáng tác: Hồ Chí minh sáng tác nhiều thể loại, để lại một khối lượng tác phẩm lớn
+ Văn chính luận: Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến…
+ Truyện, kí: Vi hành, Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu
+ Thơ: Nhật kí trong tù, Thơ Hồ Chí Minh…
Đôi nét về tác phẩm:
- Bài văn trích trong Báo cáo Chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại hội lần thứ II, tháng 2 năm 1951 của Đảng Lao động Việt Nam (tên gọi từ năm 1951 đến năm 1976 của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay)
- Tên bài do người soạn sách đặt.
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 38, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Vai trò của phần (1) là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chú ý phần mở đầu của văn bản
Lời giải chi tiết:
Vai trò của phần 1 là mở bài vì nội dung của phần này là: Nêu vấn đề nghị luận – Nhận định chung về lòng yêu nước
Đọc hiểu 2
Câu 2 (trang 38, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Việc liệt kê tên các nhân vật lịch sử ở phần 2 có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Việc liệt kê tên các nhân vật lịch sử ở phần 2 có tác dụng chứng minh lòng yêu nước của nhân dân ta.
Đọc hiểu 3
Câu 3 (trang 38, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Chỉ ra lí lẽ và bằng chứng trong phần 2.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
– Tác giả đưa ra dẫn chứng để chứng minh cho luận điểm theo trình tự thời gian: Từ xưa đến nay, từ ý khái quát đến cụ thể, chi tiết.
– Về quá khứ: Đó là những trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,…
– Từ lịch sử quá khứ hào hùng, tác giả tiếp tục nêu nhiều dẫn chứng về lòng yêu nước của nhân dân ta trong hiện tại, cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược.
– Tác giả nhấn mạnh: Lòng yêu nước của dân tộc ta là một truyền thông đã bắt nguồn từ xa xưa và đang được tiếp nối phát huy trong hiện tại.
Đọc hiểu 4
Câu 4 (trang 39, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Nội dung chính của phần (3) là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nội dung phần (3)
Lời giải chi tiết:
Nội dung chính của phần (3): Nhiệm vụ của Đảng là phải làm cho tinh thần yêu nước của dân được phát huy mạnh mẽ trong mọi công việc kháng chiến.
CH cuối bài 1
Câu 1 (trang 39, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta viết về vấn đề gì? Câu văn nào ở phần (1) khái quát được nội dung vấn đề nghị luận trong văn bản?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Bài văn nghị luận về vấn đề tinh thần yêu nước của nhân dân ta, được thể hiện ngay trong nhan đề văn bản
- Câu thâu tóm nội dung vấn đề nghị luận: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta”.
CH cuối bài 2
Câu 2 (trang 39, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Xác định nội dung chính của từng phần trong văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Bài văn có bố cục 3 phần:
- Phần 1 (từ đầu đến “lũ bán nước và lũ cướp nước”): Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu ý kiến khái quát, khẳng định dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước và nêu lên giá trị to lớn của lòng yêu nước ấy.
- Phần 2 (tiếp đến “lòng nồng nàn yêu nước”): Người phát triển ý kiến nêu ở mở bài bằng cách chứng minh, làm sán tỏ qua các lí lẽ và dẫn chứng (chủ yếu là lấy dẫn chứng thực tế trong lịch sử dân tộc)
- Phần 3 (còn lại): Người nêu lên giá trị của lòng yêu nước và trách nhiệm của mỗi người dân
CH cuối bài 3
Câu 3 (trang 39, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Hãy dẫn ra một số ví dụ về ý kiến, lí lẽ và các bằng chứng được tác giả nêu lên trong văn bản; theo mẫu sau:
|
Ý kiến |
|
|
M) Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước |
|
|
Lí lẽ |
Bằng chứng (dẫn chứng) |
|
M) Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. |
M) Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung... |
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
|
Ý kiến |
|
|
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước |
|
|
Lí lẽ |
Bằng chứng (dẫn chứng) |
|
Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. |
Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc. |
|
Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. |
Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng bị tạm chiếm…đều giống nhau nơi nồng nàn yêu nước. |
|
Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. |
Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê…trong rương, trong hòm. Nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến”. |
CH cuối bài 4
Câu 4 (trang 39, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Đọc phần (2) và cho biết:
a) Các bằng chứng trong phần này được sắp xếp theo trình tự nào?
b) Mô hình liệt kê theo mẫu câu: “Từ... đến..." đã giúp tác giả thể hiện được điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
a. Các bằng chứng trong phần (2) được sắp xếp theo trình tự thời gian (từ xưa đến nay), theo lứa tuổi (từ cụ già đến các cháu nhi đồng, từ những phụ nữ đến các bà mẹ,…), theo vùng miền (từ miền ngược đến miền xuôi, từ đồng bào trong nước đến kiều bào nước ngoài, từ tiền tuyến đến hậu phương…)
b. Mô hình liệt kê theo mẫu câu: “Từ… đến…” đã giúp tác giả diễn tả được sự rộng khắp, đầy đủ, phong phú,… về các biểu hiện cho tình yêu nước của nhân dân ta
CH cuối bài 5
Câu 5 (trang 39, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Theo em, mục đích của văn bản này là gì? Các lí lẽ, bằng chứng đã làm sáng tỏ mục đích ấy như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Theo em, mục đích của văn bản này là nêu lên và làm sáng tỏ ý kiến của mình về một vấn đề xã hội: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.
- Để làm rõ ý kiến ấy, Người đã dùng các lí lẽ và chủ yếu là bằng chứng có trong lịch sử và hiện thực cuộc kháng chiến của dân tộc, vô cùng sinh động, phong phú, toàn diện và đầy sức thuyết phục, không ai có thể bác bỏ được. Nghĩa là đã làm sáng tỏ được mục đích mà Người đã đặt ra.
CH cuối bài 6
Câu 6 (trang 39, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Qua văn bản này, em học được gì về cách viết bài văn nghị luận một vấn đề xã hội (lựa chọn vấn đề nghị luận, bố cục bài viết, lựa chọn và nêu bằng chứng, diễn đạt...)?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách viết bài văn nghị luận một vấn đề xã hội:
- Lựa chọn vấn đề có ý nghĩa, được nhiều người quan tâm.
- Bố cục: trình bày văn bản khoa học, có cấu trúc chặt chẽ, hợp logic.
- Dẫn chứng phải có tính thực tế và thuyết phục (người thật, việc thật); đưa dẫn chứng phải thật khéo léo và phù hợp (tuyệt đối không kể lể dài dòng).
- Lời văn, câu văn, đoạn văn viết phải cô đúc, ngắn gọn.
