Qua văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam ta thấy nghệ thuật miêu tả nhân vật của nhà văn Đoàn Giỏi thật tài tình. Với những lời lẽ sắc bén, thuyết phục, tác giả Bùi Hồng chỉ ra rằng Đoàn Giỏi chỉ dùng một vài chi tiết để khắc họa con người Nam Bộ sắc sảo, mang những phẩm chất, đặc điểm tính cách riêng. Ông khắc họa những lời nói ngọt nhạt, cái túi tiền thâm đen, căng phồng bóng mỡ của dì Tư Béo; hay cái áo vắt vai và những câu đối thoại ngật ngưỡng, hài hước, dở tỉnh dở say của lão Ba Ngù; hay nhân vật ông Hai bán rắn và chú Võ Tòng đi làm thuê bị cướp công, đánh trả và bị đi tù. Mỗi nhân vật xuất hiện trong truyện đều có một nét riêng biệt, lạ lùng. Ông Hai bán rắn có vẻ phóng khoáng, tự tin, hình ảnh ông Hai rắn hiện lên đẹp đẽ, tự do. Chú Võ Tòng qua những chi tiết miêu tả hiện lên với tính cách cương trực, mạnh mẽ, dũng cảm và ngoại hình có phần bặm trợn, hung dữ. Tác giả đã phân tích nghệ thuật miêu tả nhân vật đặc sắc trong tiểu thuyết, có sự kết hợp giữa chuyện thực và chuyện ảo, có sự trộn lẫn giữa cổ điển phương Tây và cổ điển phương Đông. Từ đó, tính cách của nhân vật được làm rõ. Như vậy, việc phân tích những chi tiết đã giúp người đọc hiểu về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Bên cạnh đó, người đọc được mở rộng kiến thức về con người, cảnh vật Nam Bộ, để từ đó khơi gợi tình cảm yêu mến với mảnh đất này.
