Xin chào các em! Trong chuyên mục soạn bài Ngữ Văn 6 Tập 1  hôm nay, Soạn Văn sẽ giới thiệu đến các em bài soạn Em bé thông minh. Các em hãy cùng theo dõi để tiếp thu bài giảng trên lớp thật tốt nhé!

I. Về thể loại

Văn bản Em bé thông minh thuộc thể loại truyện cổ tích. Truyện cổ tích có những đặc điểm như sau:

  • Phản ánh cuộc sống hằng ngày của nhân dân ta
  • Trong truyện thường có một số kiểu nhân vật chính như: nhân vật bất hạnh (người mồ côi, người em út, người con riêng, người có ngoại hình xấu xí,...), nhân vật thông minh, nhân vật có tài năng kỳ lạ, nhân vật ngốc nghếch, nhân vật là động vật,...
  • Thường có những yếu tố kỳ ảo, hoang đường, đóng vai trò cán cân công lý, thể hiện khát vọng công bằng, ước mơ và niềm tin của nhân dân về sự chiến thắng của cái thiện với các ác, cái xấu với cái tốt.

II. Tóm tắt

Có một ông vua nọ, vì muốn tìm người hiền tài cho đất nước nên đã cho viên quan đi dò la khắp cả nước. Viên quan ấy đi đến đâu cũng ra những câu hỏi khó, hóc búa để thử tài. Một hôm, viên quan thấy hai cha con đang cày ruộng bèn hỏi một câu hỏi rất khó về đường cày của trâu, ông bố không trả lời được, cậu con trai liền nhanh trí hỏi vặn lại khiến cho viên quan thua cuộc. Viên quan về kể lại chuyện này với nhà vua, biết đã tìm được người tài, nhưng nhà vua vẫn muốn thử cậu bé này một lần nữa, bắt dân làng đó phải làm sao cho trâu đực đẻ con. Bằng cách để cho nhà vua tự nói ra sự vô lý trong yêu cầu của mình, cậu bé đã cứu cả làng thoát tội Sau đó, cậu giải được nhiều câu đó của nhà vua và được nhà vua ban thưởng rất hậu hĩnh.

Vua nước láng giềng muốn kéo quân sang xâm lược nước ta, nhưng trước hết muốn thử xem nước ta có người tài hay không. Bèn cho sứ giả mang sang một con ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu và đố xâu được sợi chỉ qua. Triều đình không ai trả lời được, chỉ có duy nhất cậu bé tìm ra lời giải và cứu đất nước một cuộc chiến tranh. Và từ đó, nhà vua xây cho cậu bé dinh thự ngay cạnh hoàng cung để tiện hỏi han, đồng thời, phong cho cậu làm Trạng nguyên.

III. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Hình thức sử dụng câu đố để thử tài nhân vật rất phổ biến trong những câu chuyện dân gian, đặc biệt là chuyện cổ tích. Tác dụng của hình thức này đó là:

  • Tạo tình huống để phát triển cốt truyện
  • Tạo ra những thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng, phẩm chất
  • Tạo nên sự hứng thú và hồi hộp cho người nghe

Câu 2:

* Sự mưu trí, thông minh của cậu bé được thử thách qua 4 lần:

  • Lần 1: trả lời câu hỏi của viên quan "một ngày trâu cày được mấy đường?"
  • Lần 2: đáp lại thử thách của vua đối với dân làng, nhà vua bắt dân làng nuôi 3 con trâu đực sao cho sau một năm đẻ ra 9 con trâu con để nộp cho vua
  • Lần 3: cũng đáp trả thử thách của nhà vua, từ một con chim sẻ làm thành 3 mâm cỗ thức ăn
  • Lần 4: là thử thách của sứ giả nước ngoài, xâu một sợi chỉ mỏng qua một con ốc vặn rất dài

* Sự thử thách của những lần sau khó hơn lần trước, vì: Xét về người đố, lần đầu là viên qua, lần sau là vua và lần cuối cùng, cậu bé phải "đối đáp" với sứ giả người nước ngoài. Và vì thế, tính chất oái oăm của câu đố cũng được tăng lên.

Câu 3:

*  Có thể nói, trong mỗi thử thách, em bé đã dùng những cách rất thông minh để giải đố:

  • Lần 1: hỏi ngược lại viên quan làm ông cứng họng
  • Lần 2: Để nhà vua tự nói ra sự vô lý trong câu đố của mình
  • Lần 3: cũng bằng cách đố ngược lại nhà vua
  • Lần 4: cậu bé dùng kinh nghiệm dân gian để giải câu đố của sứ giả nước ngoài

* Theo em, những cách giải đố trên thú vị ở chỗ:

  • Đẩy người đố vào thế bí, gậy ông đập lưng ông
  • Làm cho người ra câu đố tự cảm thấy điều phi lý trong câu đố mà họ đã nói
  • Những lời giải đố hoàn toàn không dựa vào kiển thức sách vở mà dựa vào kiến thức đời sống hằng ngày
  • Làm cho người ra câu đố, người nghe, người chứng kiến phải ngạc nhiên vì sự bất ngờ, giản dị và rất hồn nhiên của những lời giải

Câu 4:

Ý nghĩa của truyện Em bé thông minh: Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian (qua hình thức giải câu đố, vượt những thách đố oái oăm,...), từ đó, tạo nên tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong đời sống hằng ngày.