Xin chào các em! Một câu chuyện rất ấn tượng và đọng lại trong lòng người đọc rất nhiều cảm xúc mang tên: Chiếc lược ngà. Hôm nay, Soạn Văn sẽ hướng dẫn các em soạn văn bản này nhé!
I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả (các em tham khảo phần giới thiệu tác giả Nguyễn Quang Sáng trong SGK Ngữ văn 9 Tập 1).
2. Tác phẩm
* Xuất xứ: Truyện ngắn Chiếc lược ngà được viết năm 1966 (khi tác giả hoạt động ở chiến trường Nam Bộ) và được đưa vào tập truyện cùng tên.
* Tóm tắt:
Truyện kể về gia đình bé Thu, cha của bé là anh Sáu đi kháng chiến xa nhà. Cho đến tận năm bé 8 tuổi, anh mới có dịp về thăm nhà, thăm con. Nhưng trớ trêu thay, bé Thu không nhận cha vì vết thẹo trên mặt làm cho cha không giống trong bức hình chụp chung với má của bé. Chính vì thế, em đối xử với cha như người xa lạ, luôn né tránh cha. Cho đến khi bé Thu nhận ra cha thì cũng đến lúc anh Sáu phải lên đường. Tại căn cứ, anh Sáu dồn hết công sức làm cho con gái mình một chiếc lược bằng ngà voi. Nhưng đáng tiếc, trong một trận càn, anh đã hi sinh, trước lúc nhắm mắt, anh vẫn kịp trao cây lược ngà cho người bạn chiến đấu để gửi cho con gái.
* Bố cục:
Văn bản có thể được chia làm 2 phần:
- Phần 1: từ đầu => "từ từ tuột xuống" : Tình cảm cha con của anh Sáu và bé Thu trong 3 ngày anh được nghỉ phép.
- Phần 2: còn lại: Tại khu căn cứ, anh Sáu làm chiếc lược ngà tặng con.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
* Kể tóm tắt đoạn trích (mục trên).
* Tình huống đã bộc lộ sâu sắc và cảm động tình cha con của ông Sáu và bé Thu là:
- Tình huống bé Thu không nhận cha, cho đến lúc bé đã chịu nhận thì ông Sáu đã đến lúc phải lên đường.
- Tình huống ông Sáu hứa sẽ mang về tặng cho con một chiếc lược. Trong những ngày ở căn cứ, ông Sáu cặm cụi làm cho con chiếc lược ngà, nhưng trớ trêu thay, chưa kịp trao tận tay cho con thì ông đã hi sinh.
Câu 2:
* Diễn biến tâm lí và hành động của bé Thu trong lần gặp cha cuối cùng, khi ông Sáu được về phép:
- Trước khi nhận ông Sáu là cha: bé Thu đối xử với ông Sáu như người xa lạ, ngơ ngác, sợ hãi khi nhìn thấy cha, tái mặt chạy đi kêu má. Khi ở cùng với cha, em bướng bỉnh, ương ngạnh nhưng vấn rất đáng yêu => Chứng tỏ bé Thu có tình yêu cha sâu sắc, tình yêu ấy như đã khắc cốt ghi tâm nên em nhất quyết không nhận người có vết thẹo ở mặt là cha.
- Khi đã nhận ra cha: bé Thu nằm trằn trọc suy nghĩ khi nghe bà ngoại giải thích về vết thẹo trên mặt cha. Cho đến lúc ông Sáu chào bé và chuẩn bị ra đi thì bé mới chạy đến ôm cha thắm thiết. Tiếng gọi đó như thể hiện cảm xúc bị dồn nén từ rất lâu nay vỡ òa ra, thể hiện tình yêu sâu sắc mà Thu cất từ trong sâu thẳm tâm hồn mình.
* Tính cách của nhân vật bé Thu:
- Tình cảm của bé mạnh mẽ, sâu sắc nhưng cũng rất dứt khoát và rạch ròi.
- Bé có nét cá tính rắn rỏi đến mức ương ngạnh nhưng vẫn là một đứa trẻ hồn nhiên, ngây thơ.
* Nghệ thuật miêu tả tâm lí của tác giả: rất thành công, bé Thu từ hoảng sợ cho đến lạnh lùng và cuối cùng là sự bùng nổ những yêu thương đã bị dồn nén bấy lâu. Qua đó, chúng ta thấy được tác giả phải là một con người yêu quý trẻ em, am hiểu tâm lí trẻ em và trân trọng những tình cảm của trẻ thơ.
Câu 3:
* Tình cảm sâu nặng và cao đẹp của ông Sáu đối với con đã được thể hiện qua những chi tiết, sự việc là: nôn nóng khi được gặp mặt con, khao khát được nghe con gái gọi hai tiếng "Ba ơi !", tìm kiếm kỉ vật tặng cho con.
* Nét đẹp tâm hồn của người cán bộ cách mạng ấy: họ không chỉ là người có tình yêu quê hương, đất nước sâu nặng, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ Tổ quốc, mà còn là một người cha, một người chồng, người con có trách nhiệm với gia đình, yêu thương con cái hết mực bằng tình yêu vô cùng đẹp đẽ và cao thượng.
Câu 4:
* Truyện được kể theo lời trần thuật của nhân vật "tôi" - một người bạn thân của ông Sáu.
* Cách chọn vai kể như vậy đã góp phần làm cho câu chuyện thật hơn và đáng tin cậy hơn. Không những thế, nhân vật sẽ được nhìn nhận, đánh giá một cách khách quan, người kể chuyện thì có thể linh hoạt hơn trong việc sắp xếp những sự việc diễn ra với nhân vật.
