Xin chào các em! Trong chuyên mục soạn văn ngày hôm nay, Soạn Văn sẽ hướng dẫn các em soạn bài: Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX. Bài học được biên soạn nằm trong chương trình Ngữ Văn 10 Tập 1. Các em hãy cùng tham khảo nhé!
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Điểm chung và điểm riêng của 2 thành phần văn học chữ Hán và chữ Nôm:
* Điểm chung:
- Đều do người Việt sáng tác
- Đều phản ánh những vấn đề trong đời sống xã hội, trong tâm tư, tình cảm của con người thời trung đại
- Đều có được những thành tựu rực rỡ và kết tinh được những sản phẩm xuất sắc
* Điểm riêng:
Văn học chữ Nôm:
- Ra đời vào cuối thế kỉ XIII
- Chủ yếu là thơ, rất ít tác phẩm văn xuôi
- Chỉ tiếp thu một số thể loại từ Trung Quốc (phú, văn tế, thơ Đường luật) và chủ yếu là sáng tạo các thể loại mới (ngâm khúc, truyện thơ, hát nói)
Văn học chữ Hán:
- Ra đời vào thế kỉ X
- Gồm cả thơ và văn xuôi
- Chủ yếu tiếp thu từ Trung Quốc: chiếu, hịch, cáo, truyện truyền kì, kí sự, tiểu thuyết chương hồi, phú, thơ cổ phong, thơ Đường luật,…
Câu 2:
Bảng tổng kết về tình hình phát triển của văn học Việt Nam thời trung đại:
| Giai đoạn văn học | Nội dung | Nghệ thuật | Sự kiện văn học, tác giả, tác phẩm |
| Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV | Yêu nước mang âm hưởng hào hùng |
|
|
| Từ thế kỉ XV đến hết thế kỉ XVII | Yêu nước mang âm hưởng ngợi ca; phản ánh, phê phán hiện thực xã hội phong kiến |
|
|
| Từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX | Đòi quyền sống, hạnh phúc và đấu tranh giải phóng con người, trong đó có phần con người các nhân, nhất là người phụ nữ |
|
|
| Nửa cuối thế kỉ XIX | Yêu nước mang âm hưởng bi tráng |
|
|
Câu 3:
Một số tác phẩm văn học đã học trong chương trình THCS thể hiện nổi bật nội dung của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX là:
* Cảm hứng yêu nước:
- Nam quốc sơn hà
- Chiếu dời đô
- Hịch tướng sĩ
- Thuật hoài
- ...
* Nội dung nhân đạo:
- Chuyện người con gái Nam Xương
- Truyện Kiều
- Bánh trôi nước
- ...
* Nội dung thế sự:
- Câu chuyện trong phủ chúa Trịnh (Vũ Trung tùy bút)
- Truyện Lục Vân Tiên
- ...
Câu 4:
* Văn học Việt Nam từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX có những điểm lớn về mặt nghệ thuật là:
- Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm.
- Khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị
- Tiếp thu và dân tộc hoá tinh hoa văn học nước ngoài.
* Cách đọc văn học trung đại khác với cách đọc văn học hiện đại: Văn học trung đại nói nhiều đến chí khí và các đạo lý trong phép ứng xử hằng ngày của con người. Trong khi đó, văn học hiện đại có điều kiện đi sâu hơn vào đời sống riêng tư, vào thế giới nội tâm của con người.
Do vậy, người đọc, người học cần có một vốn kiến thức về lịch sử, về các nhân vật nổi tiếng mới có thể hiểu được nội dung bài đọc. Khi đọc các bài thuộc văn học hiện đại – nền văn học gần với chúng ta hơn, thì chúng ta sẽ dễ hình dung bối cảnh và nhân vật hơn. Còn khi đọc các bài văn học trung đại đòi hỏi ta cần tìm hiểu sâu về mọi phương diện mới có thể hiểu được tư tưởng tác phẩm mà tác giả trung đại muốn gửi gắm.
