Xin chào các em! Hôm nay, Soạn Văn sẽ tiếp tục hướng dẫn các em soạn bài: Tiếng mẹ đẻ - nguồn giải phóng các dân tộc bị áp  bức. Đây là một bài chính luận của tác giả Nguyễn An Ninh và được biên soạn trong chương trình SGK Ngữ Văn 11 Tập 2. Mời các em cùng tham khảo để chuẩn bị thật tốt cho bài giảng trên lớp của thầy cô nhé!

I. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả: Nguyễn An Ninh (các em tham khảo phần giới thiệu tác giả trong SGK Ngữ Văn 11 Tập 2).

2. Tác phẩm

Tiếng mẹ đẻ - nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức là bài chính luận xuất sắc của Nguyễn An Ninh với bút danh Nguyễn Tịnh đăng trên báo Tiếng chuông rè năm 1925.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Nguyễn An Ninh phê phán những hành vi của thói học đòi "Tây hóa":

  • "Nhiều người An Nam thích bập bẹ năm ba tiếng Tây hơn là diễn tả ý tưởng cho mạch lạc bằng tiếng nước mình", bởi họ cho đó là "một dấu hiệu thuộc giai cấp quý tộc".
  • Lối sống "lai căng" từ kiến trúc cho đến cả lời ăn tiếng nói. Đây chính là biểu hiện của việc từ bỏ văn hóa, dấu hiệu của sự mất gốc -> mất nước.
  • Tác giả phê phán quan niệm sai lầm cho rằng tiếng nước mình nghèo nàn nhưng vẫn khuyến khích giới trí thức học tiếng nước ngoài.

Câu 2:

Theo tác giả, tiếng nói rất quan trọng với vận mệnh dân tộc:

  • Tiếng nói là người bảo vệ quý báu nhất nền độc lập của các dân tộc
  • Tiếng nói là yếu tố quan trọng nhất giúp giải phóng các dân tộc bị thống trị

Câu 3:

Tác giả nhận định tiếng "nước mình" không nghèo nàn dựa vào những dẫn chứng:

  • "Ngôn ngữ của Nguyễn Du giàu hay nghèo?" -> câu hỏi mang tính chất khẳng định
  • Người An Nam ta có thể dịch những tác phẩm lớn của Trung Quốc sang tiếng nước mình: "Vì sao người An Nam có thể dịch những tác phẩm của Trung Quốc sang nước mình, mà lại không thể viết những tác phẩm tương tự".
  • "Ở An Nam cũng như mọi nơi khác, đều có thể ứng dụng nguyên tắc này: Điều gì người ta suy nghĩ kĩ sẽ diễn đạt rõ ràng, và dễ dàng tìm thấy những từ để nói ra". -> Ngôn từ thông dụng của tiếng Việt rất phong phú.

Câu 4:

Tác giả quan niệm về mối quan hệ giữa ngôn ngữ nước ngoài với ngôn ngữ "nước mình":

  • Tiếng nước ngoài là cần thiết đối với mỗi người. Tuy nhiên, sự cần thiết của việc biết một thứ ngôn ngữ Châu Âu không hoàn toàn kéo theo chuyện từ bỏ tiếng mẹ đẻ
  • Tiếng nước ngoài mà mình học được phải làm giàu cho ngôn ngữ nước mình

Câu 5:

Trong hoàn cảnh nước nhà đang bị thực dân thống trị thì câu nói sau của tác giả: "Nếu người An Nam hãnh diện giữ gìn tiếng nói của mình... là vấn đề thời gian"  là có lí chứ chưa hoàn toàn đúng. Có lí trong hoàn cảnh đất nước đang bị thực dân thống trị. Nhưng nếu muốn giải phóng dân tộc thì quan niệm mà Nguyễn An Ninh đưa ra cần phải biết kết hợp cùng với các yếu tố quan trọng khác như đường lối lãnh đạo của Đảng , sức mạnh tự cường, đoàn kết dân tộc,...