Xin chào các em! Và tiếp tục, Soạn Văn sẽ hướng dẫn các em soạn bài: Vịnh khoa thi Hương của tác giả Trần tế Xương (Tú Xương). Văn bản được biên soạn nằm trong chương trình SGK Ngữ Văn 11 Tập 1. Các em hãy cùng tham khảo nhé!

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

* Hai câu thơ đầu cho thấy kỳ thi có điều khác thường: trường Nam thi "lẫn" với trường Hà cho thấy sự lộn xộn, thiếu nghiêm túc, ô hợp và láo nháo trong thi cử.

Trong 2 câu thơ đầu, giọng thơ mang tính chất tự sự, kể lại cuộc thi năm Đinh Dậu theo thông lệ do nhà nước mở ba năm một lần.

Câu 2:

* Hình ảnh sĩ tử và quan trường:

  • Sĩ tử: Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ -> dáng vẻ luộm thuộm, nhếch nhác.
  • Quan trường: Ậm ọe quan trường miệng thét loa -> dáng vẻ ra oai, nạt nộ nhưng đó chỉ là cái oai giả tạo, cố tạo.

* Biện pháp nghệ thuật được sử dụng:

  • Từ láy tượng thanh và tượng hình: lôi thôi, ậm ọe
  • Đảo ngữ: đảo trật tự cú pháp "lôi thôi sĩ tử" và "ậm ọe quan trường"
  • Đối: lôi thôi sĩ tử >< ậm ọe quan trường

=> Qua hai câu thơ 3 và 4, cho ta thấy cảnh thi cử lúc bấy giờ vô cùng lộn xộn, láo nháo, phản ánh được sự suy vong của một nền học vấn, sự lỗi thời của Nho đạo.

Câu 3:

Hình ảnh quan sứ, bà đầm và sức mạnh châm biếm, đả kích của biện pháp nghệ thuật đối trong hai câu thơ 5, 6:

* Hình ảnh của:

  • Quan sứ: là công sứ Nam Định, được đón tiếp trọng thể.
  • Bà đầm: là những bà vợ của quan sứ, ăn mặc thì diêm dúa, điệu đà.

-> Đây là sự phô trương về hình thức, hoàn toàn không đúng với nghi lễ của một kỳ thi quan trọng.

* Nghệ thuật đối:  lọng >< váy, trời >< đất, quan sứ >< mụ đầm

-> Thái độ mỉa mai, châm biếm hạ nhục bọn quan lại, thực dân.

=> Tóm lại, tất cả đều báo hiệu một sự sa sút nghiêm trọng về chất lượng thi cử, bản chất của xã hội thực dân phong kiến.

Câu 4:

* Tâm trạng, thái độ của tác giả trước cảnh tượng trường thi: đau xót, chua chát. Câu thơ cuối của tác giả vừa là lời tự vấn mình, vừa hướng đến những người đồng môn. Bài thơ thể hiện nỗi đau đớn xót xa của nhà thơ trước vận mệnh dân tộc. Qua đó, Tú Xương cũng muốn đánh thức ý thức dân tộc trong mỗi con người Việt nam, nhất là những người có tài, những người có trách nhiệm và có khả năng cứu nước, cứu đời.